Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi (TASAM) Afrika Enstitüsü Eş-Direktörü Dr. Huriye Yıldırım Çinar, Gabon’da yaşanan darbeye ilişkin değerlendirmelerini paylaştı. Gabon’daki darbeyi doğrudan bir yabancı güç ile ilişkilendirmek için yeterli veri bulunmadığını ifade eden Dr. Çinar, mantıklı olarak gözüken iki olasılığı ayrıntılı bir şekilde ele aldı.
Fransa Afrika’da güç ve prestij kaybediyor
Fransa’nın son dönemde Afrika’da güç ve prestijini hızla kaybettiğini öne süren Dr. Çinar, Gabon’daki yönetim değişikliğiyle Fransa’nın gidişatı önleme olasılığından bahsedilebileceğini dile getirdi. Dr. Çinar, “Her ne kadar bu darbelerin Fransa ve onların çıkarlarının garantörü olan yerel siyasi elitlere karşı gerçekleştiği iddia edilse de Paris yönetimi Gabon’daki çıkarlarının Ali Bongo iktidarıyla tehdit altında olduğunun farkında. Keza geçtiğimiz yıllarda Ali Bongo’ya karşı süren tepkiler nedeniyle ülkedeki Fransız varlığı tehdit altına girmiş, ve ülkede Fransız karşıtlığı giderek artmıştır” ifadelerini kullandı.
Macron Gabon’daki etkisini yeni siyasi elitlerle sürdürmek istiyor olabilir
Fransız yetkililerin Ali Bongo’nun iktidarı bırakmayacağını düşündüklerini söyleyen Dr. Çinar, “Macron yönetimi de zaten yakın dönemde Afrika’da güç ve prestijini en çok zedeleyen unsurun Fransa’nın Afrika’da uzun yıllar yönetimde olan yaşlı siyasi elitlerle kemikleşen ilişkilerine genç Afrikalı kitlelerin tepkisi olduğunu anlamıştır. Montpellier Zirvesi gibi gençlere yönelik bazı girişimlerde de bulunulmasının gerekçesi de budur. Bu nedenle Macron yönetimi Gabon’daki etkisini Bongo ailesi dışında yeni siyasi elitlerle sürdürmek istiyor olabilir” dedi.
İç siyasi dinamiklerin etkisi
Darbenin gerçekleşmesindeki ikinci olasılığın ise Gabon’daki iç siyasi dinamiklerle ilgili olabileceğini belirten Dr. Çinar, büyük bir potansiyel zenginliğe karşın yoksullukla mücadele eden Gabon halkının Bongo yönetiminden memnun olmadığını ifade etti. Yoksulluk ve yolsuzluğa karşı Bongo iktidarını söküp atacak yeni çarelerin halk tarafından memnuniyetle karşılanacağını söyleyen Dr. Huriye Yıldırım Çinar, darbenin ardından sokaklara inen halkın sevinç gösterileri de bunu gösterdiğini dile getirdi.
Nguema ve Ali Bongo arasında güçlü bir hasımlık var
İktidarı amaçlayan Nguema, destekçisi ordu mensuplarıyla bur darbeyi gerçekleştirmiş olabileceğini, Nguema ve Ali Bongo’nun arasında güçlü bir hasımlığın da söz konusu olduğunu ifade eden Dr. Çinar, “Kuzen olmalarına rağmen 2009’da Ali Bongo iktidara gelmesinin ardından Nguema yaklaşık 10 yıllığına diplomatik görevlerle Fas ve Senegal’e gönderilmiştir. Bazı kaynaklar bu görevlendirmelerin Ali Bongo ve Nguema arasındaki anlaşmazlıklardan dolayı sürgün olarak yorumlamıştır” ifadelerine yer verdi.